دکتر ذاکر نایک، محقق برجسته اسلامی با شهرت جهانی، در بازدید اخیر خود از پاکستان در اکتبر ۲۰۲۴، سخنرانی‌های بسیاری درباره مسائل بین‌الادیانی ایراد کرد. اظهارات او عمدتاً بر موضوعات مرتبط با مسیحیت و هندوئیسم متمرکز بود و بر گفت‌وگو، درک متقابل و آموزه‌های اسلام تأکید داشت.
درباره مسیحیان
مسیحیان نزدیک‌ترین افراد به مسلمانان
در یکی از مناظرات در کراچی، یک مسیحی پرسید چرا برخی مسلمانان نسبت به مسیحیان نفرت دارند. دکتر ذاکر نایک با استناد به قرآن پاسخ داد و این آیه را ذکر کرد:
"وَ لَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُمْ مَوَدَّةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَی..."
(سوره مائده، آیه ۸۲)
او توضیح داد که اسلام احترام به مسیحیان را آموزش می‌دهد و آن‌ها را از نزدیک‌ترین افراد به مسلمانان در ایمان و ارزش‌ها می‌داند. اگر مسلمانی نسبت به یک مسیحی نفرت داشته باشد، احتمالاً به دلیل مسائل شخصی یا رفتارهای نادرست است و نه به خاطر دین او.
وی بر اصل اسلامی «امر به معروف و نهی از منکر»تأکید کرد و گفت مسلمانان موظفند با اشتباهات به شیوه‌ای سازنده برخورد کنند. اگر ممکن باشد، باید آن را با عمل یا گفتار اصلاح کنند و اگر توان این کار را ندارند، حداقل در قلب خود آن را ناپسند شمارند. او روشن کرد که این دستور شامل همه انسان‌ها است و به افراد با دین خاصی محدود نمی‌شود.
سؤالی درباره عرفا و پیامبران
در یک جلسه دیگر، پسری مسیحی سؤالی چالش‌برانگیز مطرح کرد: چرا مسلمانان از مسیحیان به خاطر «پسر خدا» خواندن حضرت عیسی (ع) انتقاد می‌کنند، در حالی که برخی مسلمانان عرفا و اولیای خود را به جایگاهی الهی می‌رسانند؟
دکتر ذاکر نایک با جدیت پاسخ داد و ابتدا مرجع ارائه شده توسط پسر را با استفاده از یک منبع آنلاین بررسی کرد. پس از بررسی، او ادعا را رد کرد و گفت این سخن اشتباه است و بر اساس سوء‌تفاهم نسبت به باورهای اسلامی است. او توضیح داد:
- اسلام به‌طور قطعی مساوی دانستن هیچ‌کس، از جمله پیامبران، عرفا یا اولیا، با خدا (الله) را ممنوع می‌داند.
- مسلمانان عرفا و اولیا را به خاطر تقوا و نزدیکی‌شان به خدا محترم می‌شمارند، اما آن‌ها هرگز الهی تلقی نمی‌شوند.
- قرآن به صراحت شرک را رد می‌کند و هر گونه شریک قائل شدن برای خدا، از جمله اعتقاد به داشتن فرزند توسط خدا را نمی‌پذیرد.
دکتر نایک تأکید کرد که در حالی که مسیحیان به الوهیت حضرت عیسی (ع) اعتقاد دارند، مسلمانان او را یکی از بزرگ‌ترین پیامبران خدا می‌دانند، اما هیچ‌گونه الوهیت یا فرزندی را به او نسبت نمی‌دهند.
درباره هندوها
دکتر نایک به سوالات و نگرانی‌های مطرح‌شده از سوی اعضای جامعه هندو نیز پاسخ داد:
بت‌پرستی در هندوئیسم:
دکتر نایک موضع اسلام در مورد توحید را تکرار کرد و تأکید داشت که عبادت باید فقط به سوی خالق یکتا باشد. او تفاوت‌های فلسفی و الهیاتی بین مفهوم اسلامی خدا و سنت‌های بت‌پرستی رایج در هندوئیسم را توضیح داد. او به متون مقدس هندو مانند اوپانیشادها و وداها اشاره کرد و ادعا کرد که این متون نیز پرستش یک خدای یکتا را ترویج می‌کنند، که با اصول توحیدی اسلام همخوانی دارد.
زمینه‌های مشترک:
با وجود تفاوت‌های الهیاتی، دکتر نایک ارزش‌های مشترک بین اسلام و هندوئیسم، مانند مهربانی، عدالت و اهمیت خانواده را مورد توجه قرار داد. او هر دو جامعه را تشویق کرد تا بر این مشترکات تمرکز کنند و احترام و درک متقابل را تقویت کنند.
آداب فرهنگی در برابر آموزه‌های دینی:
دکتر نایک همچنین ترکیب آداب فرهنگی با باورهای دینی را مورد بحث قرار داد و تأکید کرد که همه سنت‌ها ریشه در آموزه‌های دینی اصیل ندارند. او از هندوها و مسلمانان خواست تا اعمال خود را در پرتو متون مقدس خود ارزیابی کنند تا اطمینان حاصل شود که با آموزه‌های واقعی مطابقت دارند.
ترویج گفت‌وگوی بین‌الادیانی
در تمام سخنرانی‌های خود، دکتر نایک اهمیت گفت‌وگوی بین‌الادیانی را بر اساس احترام متقابل، شواهد و عقلانیت برجسته کرد. نکات کلیدی شامل موارد زیر بود:
- تمرکز بر متون اصیل:
دکتر نایک مردم را تشویق کرد تا متون دینی خود را بخوانند و درک عمیق‌تر و دقیق‌تری از اعتقادات خود پیدا کنند. او همچنین توصیه کرد که باورها با استفاده از شواهد از متون مقایسه شوند تا از سوءتفاهم‌ها جلوگیری شود.
- رد سخنان نفرت‌انگیز و کلیشه‌ها:
او هرگونه سخنان نفرت‌انگیز علیه ادیان دیگر را به‌شدت محکوم کرد و تأکید کرد که اسلام همزیستی مسالمت‌آمیز و عدالت را ترویج می‌کند.
- آموزش و آگاهی:
دکتر نایک نقش آموزش را در رفع سوءتفاهم‌ها و ایجاد پل‌های ارتباطی بین جوامع برجسته کرد. او تأکید کرد که دانش، نه پیروی کورکورانه، کلید درک و هماهنگی است.
نتیجه‌گیری
سخنرانی‌های دکتر ذاکر نایک در پاکستان نشان‌دهنده تعهد او به بررسی مسائل بین‌الادیانی با شفافیت و احترام بود. اظهارات او فرصتی برای مسیحیان، هندوها و مسلمانان فراهم کرد تا درباره باورهای خود تأمل کنند و زمینه‌های مشترک را جستجو کنند. با ترویج گفت‌وگو، درک و شواهد مبتنی بر متون دینی، او بر نیاز به وحدت در تنوع تأکید کرد، در حالی که به اصول اسلامی وفادار ماند.
منبع:
نظر شما